นักวิทยาศาสตร์ใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) วิเคราะห์ข้อมูลย้อนหลัง พบแผ่นดินไหวใต้  Yellowstone กว่าหมื่นครั้ง    รวมถึงเหตุการณ์ขนาดเล็กที่ไม่เคยตรวจพบมาก่อน เผยมุมมองใหม่ต่อโครงสร้างทางธรณีวิทยา และแนวทางพัฒนาพลังงานความร้อนใต้พิภพอย่างปลอดภัยในอนาคต

          เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 2568 วารสาร Science Advances เผยแพร่ผลการวิจัยเรื่องแผ่นดินไหวโดยคณะนักวิจัยนานาชาติ นำโดยศาสตราจารย์ปิง หลี่ จากภาควิชาวิศวกรรมศาสตร์มหาวิทยาลัย เวสเทิร์น สหรัฐอเมริการ่วมกับมหาวิทยาลัยอุตสาหกรรมซานตันเดร์ ประเทศโคลอมเบีย และสำนักงานสำรวจธรณีวิทยาสหรัฐฯ (USGS) ได้ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการเรียนรู้ของเครื่อง (Machine Learning) ในการวิเคราะห์ข้อมูลแผ่นดินไหวย้อนหลัง 15ปี บริเวณอุทยานแห่งชาติ Yellowstone  พบเหตุการณ์แผ่นดินไหวรวมทั้งสิ้น 86,276 ครั้ง ระหว่างปี  2551– 2565 ซึ่งมากกว่าข้อมูลที่เคยตรวจพบก่อนหน้านี้ถึง ประมาณสิบเท่า โดยสามารถระบุแผ่นดินไหวขนาดเล็กจำนวนมากที่ไม่เคยตรวจพบมาก่อน

        การวิเคราะห์ทางธรณีวิทยาเผยให้เห็นว่า เหตุการณ์แผ่นดินไหวที่ตรวจพบในพื้นที่ล่าสุดนั้นอยู่ในรูปแบบของ "กลุ่มแผ่นดินไหว" (Earthquake Swarms) ซึ่งแตกต่างจากอาฟเตอร์ช็อกที่มักเกิดหลังแผ่นดินไหวหลัก "กลุ่มแผ่นดินไหว" คือชุดของแผ่นดินไหวขนาดเล็กที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องภายในช่วงเวลาและพื้นที่จำกัด ปรากฏการณ์นี้มักมีความสัมพันธ์กับการเคลื่อนที่ของของเหลวใต้พื้นดินและแรงดันจากแมกมา นอกจากนี้การศึกษายังชี้ให้เห็นว่าแผ่นดินไหวจำนวนมากเกิดขึ้นตาโครงสร้างรอยเลื่อนที่ยังไม่พัฒนาเต็มที่ (Immature Faults) ซึ่งมีลักษณะพื้นผิวที่ขรุขระมากกว่ารอยเลื่อนที่พัฒนาแล้วในพื้นที่อื่น ๆ เช่น แคลิฟอร์เนียตอนใต้ โดยทีมนักวิจัยได้นำแนวคิด แฟร็กทัล (Fractal) ซึ่งเป็นคุณสมบัติทางเรขาคณิตที่แสดงความเหมือนในความต่าง มาประยุกต์ใช้ในการจำแนกลักษณะเชิงรูปแบบของแผ่นดินไหว การนำแฟร็กทัลมาใช้นี้มีเป้าหมายเพื่อ วิเคราะห์ระดับความซับซ้อนและความไม่เป็นระเบียบของโครงสร้างใต้พื้นดิน อุทยานแห่งชาติ Yellowstone ซึ่งครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของรัฐไวโอมิง ไอดาโฮ และมอนแทนา ได้รับการขนานนามว่าเป็นดินแดนที่มีภูเขาไฟที่ยังคงมีพลังมากที่สุดในโลก โดยมีต้นกำเนิดจากแอ่งภูเขาไฟขนาดใหญ่ ที่เกิดจากการยุบตัวของพื้นผิวโลกภายหลังการระเบิดครั้งรุนแรงของแมกมาใต้ดินในอดีต

         ศาสตราจารย์หลี่กล่าวว่า “การนำ AI มาใช้วิเคราะห์ข้อมูลไม่เพียงช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการตรวจจับแผ่นดินไหวเท่านั้น แต่ยังสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการประเมินความเสี่ยงทางธรณีวิทยา การสื่อสารข้อมูลต่อสาธารณชน และการวางแผนการใช้ประโยชน์จากพลังงานความร้อนใต้พิภพอย่างปลอดภัย” การค้นพบครั้งนี้ถือเป็นความก้าวหน้าครั้งสำคัญในการศึกษาโครงสร้างธรณีวิทยาใต้แอ่งภูเขาไฟ Yellowstone และช่วยเสริมสร้างความเข้าใจต่อพฤติกรรมของแผ่นดินไหวในพื้นที่ที่มีความซับซ้อนสูง ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อความปลอดภัยของภูมิภาคและการพัฒนาด้านพลังงานในอนาคต

ที่มาของภาพ

https://www.world-today-news.com/ai-revealed-86000-earthquakes-hidden-under-yellowstone-what-is-the-impact-if-the-eruption-is-large/

ที่มาของแหล่งข้อมูล (Reference)

https://www.usgs.gov/news/earthquakes-and-around-yellowstone-how-often-do-they-occur

AI ค้นพบแผ่นดินไหวที่ซ่อนอยู่ 86,000 ครั้งใต้พื้นผิวของเยลโลว์สโตน. (n.d.-a).

https://scitechdaily.com/yellowstones-hidden-earthquakes-86000-quakes-revealed-by-ai/

https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adv6484