รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์และเคมี 2025 เกียรติยศแห่งการค้นพบกลศาสตร์ควอนตัมระดับมหภาคและวัสดุ MOFs แห่งอนาคต

วันที่ 8-9 ตุลาคม 2568 เว็บไซต์ BBC นำเสนอข่าวประกาศรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์และเคมี ประจำปี 2025 โดยราชบัณฑิตยสภาวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดนได้ประกาศมอบรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ ประจำปี 2025 แก่ศาสตราจารย์จอห์น คลาร์ก (สหราชอาณาจักร), ศาสตราจารย์มิเชล เอช. เดอโวเรต์ (ฝรั่งเศส) และศาสตราจารย์จอห์น เอ็ม. มาร์ตินิส (สหรัฐอเมริกา) จากผลงานการค้นพบปรากฏการณ์ทางกลศาสตร์ควอนตัมในระบบขนาดใหญ่ ได้แก่ การค้นพบการทะลุผ่านเชิงกลควอนตัมในระดับมหภาค (macroscopic quantum mechanical tunnelling) และการควอนไทซ์พลังงาน (energy quantisation) ในวงจรไฟฟ้า  ด้านรางวัลโนเบลสาขาเคมี ประจำปี 2025 ได้แก่ศาสตราจารย์ซูซูมุ คิตะกาวะ (ญี่ปุ่น), ศาสตราจารย์ริชาร์ด ร็อบสัน (ออสเตรเลีย), และศาสตราจารย์โอมาร์ ยากี (สหรัฐอเมริกา) จากผลงานการพัฒนา “โครงข่ายโลหะ-อินทรีย์” หรือวัสดุ MOFs (Metal-Organic Frameworks) ซึ่งเป็นวัสดุแห่งอนาคตที่มีศักยภาพสูงในการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ในประเด็นงานศึกษาด้านฟิสิกส์นั้น แสดงให้เห็นว่ากลศาสตร์ควอนตัมทำให้อนุภาคสามารถเคลื่อนที่ทะลุกำแพงพลังงานได้ผ่านกระบวนการที่เรียกว่า “การทะลุผ่าน (tunnelling)” แต่เมื่อมีอนุภาคจำนวนมากเข้ามาเกี่ยวข้อง ผลลัพธ์มักจะลดลงจนแทบสังเกตไม่ได้ การค้นพบนี้แสดงให้เห็นว่าคุณสมบัติเชิงควอนตัมสามารถปรากฏให้เห็นได้จริงในระดับมหภาค (macroscopic scale)
รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในปี 2025 นี้จึงถือเป็นก้าวสำคัญสู่การพัฒนาเทคโนโลยีควอนตัมยุคใหม่ เช่น การเข้ารหัสควอนตัม (quantum cryptography) คอมพิวเตอร์ควอนตัม (quantum computers) และ เซนเซอร์ควอนตัม (quantum sensors) นอกจากนี้ยังทำให้เห็นว่าฟิสิกส์ควอนตัมไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในสิ่งที่มองไม่เห็น แต่ยังมีความสำคัญต่อเทคโนโลยีที่เป็นรากฐานของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ดิจิทัลสมัยใหม่ด้วย 
 

ในส่วนของการศึกษาทางเคมีนั้น MOFs หรือ Metal-Organic Frameworks เป็นวัสดุผลึกระดับนาโนเมตรที่มีโครงสร้างรูพรุนภายในขนาดใหญ่ สามารถดูดซับและกักเก็บก๊าซหรือสารเคมีได้อย่างมีประสิทธิภาพ นักวิจัยทั้งสามได้คิดค้นวิธีการสร้างโครงข่ายที่มีความทนทานจนใช้งานได้จริง และยังพัฒนารูพรุนให้มีขนาดใหญ่เท่าที่เคยมีมา จนสามารถนำเทคโนโลยีไปใช้จริงได้ เช่น การดักจับก๊าซเรือนกระจก สารพิษในสิ่งแวดล้อม และดูดซับน้ำจากอากาศในพื้นที่แห้งแล้ง 
ผลงานของนักเคมีทั้งสามถือเป็นก้าวที่สำคัญในการพัฒนาเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์ในวงกว้างขึ้น ซึ่งอาจมีผลให้ต้นทุนการผลิตที่สูงในปัจจุบันลดลงได้
พิธีมอบรางวัลโนเบลจะจัดขึ้นในวันที่ 10 ธันวาคม ซึ่งตรงกับวันครบรอบการถึงแก่กรรมของอัลเฟรด โนเบล โดยผู้ได้รับรางวัลจะได้รับเงินรางวัลรวม 11 ล้านโครนสวีเดน (ประมาณ 38 ล้านบาท)
 

อ้างอิง
https://www.bbc.com/thai/articles/cgl1wx3w0zxo
https://www.nobelprize.org/all-nobel-prizes-2025/
https://www.ohesdc.org/post/nobelprizeinphysics2025