นักวิทยาศาสตร์วิเคราะห์ DNA พบว่า แท้จริงแล้ว "แมวบ้าน" เพิ่งเดินทางออกจากแอฟริกาเข้าสู่ยุโรปเมื่อประมาณ 2,000 ปีที่ผ่านมา

นักโบราณคดีเชื่อว่า เมื่อเกษตรกรยุคแรกเริ่มอพยพเข้าสู่ยุโรป พวกเขาได้หนีบเอาแมวใส่กระเป๋าไปด้วยเพื่อช่วยจับหนู หลักฐานคือซากกระดูกแมวที่พบในหลุมศพและแหล่งโบราณคดีทั่วยุโรปและตุรกี

แต่เมื่อทีมนักวิจัยตรวจสอบรหัสพันธุกรรมจากซากแมวโบราณเหล่านั้นอย่างละเอียดในระดับโมเลกุล ความจริงก็ปรากฏขึ้น แมวเหล่านั้นไม่ใช่ "แมวบ้าน" (Felis catus) แต่พวกมันคือ "แมวป่ายุโรป" (European Wildcats) ที่หน้าตาคล้ายกันมาก การค้นพบนี้ชี้ให้เห็นว่า แมวในยุคหินที่เราเคยเจอในยุโรปเป็นเพียงสัตว์ป่าท้องถิ่น ไม่ใช่สัตว์เลี้ยงที่เดินทางข้ามทวีปมาพร้อมกับมนุษย์

(ภาพจาก Jonathan B. Losos,The cat diaspora out of Africa, Science, 390, 6776, (881-882), (2025).)

หลักฐานใหม่ระบุว่า แมวบ้านที่สืบเชื้อสายมาจาก แมวป่าแอฟริกา (African Wildcats) เริ่มต้นเดินทางออกจากบ้านเกิดในอียิปต์และตะวันออกใกล้ เข้าสู่เกาะซาร์ดิเนียและแผ่นดินยุโรปเมื่อประมาณ 2,000 ปีก่อน โดยอาศัยเรือสินค้าของจักรวรรดิโรมันที่รุ่งเรือง 

นอกจากนี้การศึกษา DNA ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Science ปลายเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา ยังพบว่าแมวโบราณส่วนใหญ่มีลายแบบ "ลายเสือ" (Mackerel tabby) หรือลายทางขวาง ส่วนลาย "ก้นหอย" หรือลายหินอ่อน (Blotched tabby) ที่เราเห็นกันทั่วไปในปัจจุบัน เพิ่งเกิดการกลายพันธุ์และได้รับความนิยมในยุคกลาง (Middle Ages) นี่เอง ซึ่งแสดงให้เห็นว่ามนุษย์เพิ่งเริ่มคัดเลือกสายพันธุ์แมวจากความสวยงามเมื่อไม่กี่ร้อยปีมานี้

งานวิจัยนี้ช่วยไขปริศนาว่า แม้ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับแมวจะเริ่มก่อตัวในตะวันออกกลางมานานแล้ว แต่การที่แมวจะก้าวข้ามพรมแดนมายึดครองหัวใจชาวยุโรปและคนทั่วโลกได้นั้น ต้องรอจนถึงยุคที่มีการค้าขายและการเดินเรือเฟื่องฟู นี่คือหลักฐานว่า แมวไม่ได้เป็นเพียงแค่สัตว์เลี้ยง แต่มันคือนักเดินทางตัวยงที่เติบโตมาพร้อมกับอารยธรรมมนุษย์อย่างแท้จริง

**Funfact**
สิ่งที่ทำให้ประวัติศาสตร์ของแมวน่าสนใจกว่าสัตว์อื่นคือ มนุษย์ไม่ได้ "จับ" แมวมาฝึกให้เชื่องเหมือนสุนัข 
แต่นักวิทยาศาสตร์เชื่อในทฤษฎี "Self-Domestication" หรือการที่แมวทำให้ตัวเองเชื่อง
กระบวนการนี้เริ่มจากการที่มนุษย์เก็บสะสมเมล็ดพืช จากนั้นหนูเข้ามากินพืช แมวป่าตามมากินหนู มนุษย์เห็นประโยชน์จึงยอมให้แมวอยู่ด้วย แมวตัวที่เป็นมิตรและกล้าเข้าหาคนมากกว่าจึงอยู่รอดและวิวัฒนาการมาเป็นแมวบ้านในที่สุด

อ้างอิง

https://www.science.org/doi/10.1126/science.adt2642
Ottoni, C., Van Neer, W., De Cupere, B. et al. The palaeogenetics of cat dispersal in the ancient world. Nat Ecol Evol 1, 0139 (2017). https://doi.org/10.1038/s41559-017-0139
M. De Martino et al. ,The dispersal of domestic cats from North Africa to Europe around 2000 years ago.Science390,eadt2642(2025).DOI:10.1126/science.adt2642