นักวิทยาศาสตร์อิสราเอลเผยการค้นพบหน้าที่ใหม่ของโปรทีเอโซม ที่สามารถผลิตสารต้านทานจุลชีพเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้

ทีมนักวิทยาศาสตร์จากสถาบันวิทยาศาสตร์ไวซ์มานน์ของอิสราเอล (Weizmann Institute of Science: WIS) ค้นพบกลไกใหม่ของระบบภูมิคุ้มกันที่ซ่อนอยู่ใน "โปรทีเอโซม" (proteasome) องค์ประกอบภายในเซลล์ของมนุษย์ ซึ่งปกติมีหน้าที่รีไซเคิลโปรตีนเก่า แต่สามารถเปลี่ยนเป็นโรงงานผลิตสารต้านทานจุลชีพ (antimicrobial peptides) เพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้เมื่อร่างกายติดเชื้อ โปรทีเอโซมเป็นโครงสร้างโปรตีนเชิงซ้อนที่พบในเซลล์ทุกเซลล์ของร่างกายมนุษย์ โดยปกติทำหน้าที่ย่อยสลายโปรตีนเก่าให้กลายเป็นเปปไทด์ (peptides) เพื่อนำไปสังเคราะห์เป็นโปรตีนใหม่ อย่างไรก็ตาม ทีมวิจัย WIS พบว่าโปรทีเอโซมสามารถเปลี่ยนหน้าที่เมื่อตรวจพบการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยจะผลิตสารต้านทานจุลชีพที่ทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ของแบคทีเรียได้ ทีมวิจัยใช้วิธีการที่เรียกว่า dumpster diving เพื่อศึกษากระบวนการของโปรทีเอโซม พวกเขาพบว่าเมื่อเซลล์ติดเชื้อแบคทีเรีย โปรทีเอโซมจะเปลี่ยนโครงสร้างและผลิตสารต้านทานจุลชีพออกมา สารนี้มีประสิทธิภาพเทียบเท่ายาปฏิชีวนะทั่วไป ในการทดลองฆ่าเชื้อแบคทีเรียในห้องปฏิบัติการและสามารถรักษาหนูทดลองที่ป่วยด้วยปอดอักเสบและการติดเชื้อในกระแสเลือดได้สำเร็จ นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังทดลองดัดแปลงเซลล์ให้โปรทีเอโซมไม่สามารถทำงานได้ ผลปรากฏว่าเซลล์ดังกล่าวติดเชื้อแบคทีเรียอย่างง่ายดาย ซึ่งยืนยันบทบาทสำคัญของโปรทีเอโซมในการต่อต้านกับการติดเชื้อ

อ้างอิง

เจมส์. (2025, March 10). พบหน้าที่ใหม่ของ “โปรทีเอโซม” องค์ประกอบภายในเซลล์ที่ฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้. BBC News ไทย. https://www.bbc.com/thai/articles/ceqj0pn14npo

ค้นคว้าเพิ่มเติม (แนะนำแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม)

Merbl, Y., et al. (2025, March 5). Cell-autonomous innate immunity by proteasome-derived defence peptides. Nature News. https://www.nature.com/articles/s41586-025-08615-w