เมื่อช่วงเย็นของฤดูใบไม้ผลิ หมาป่าสีเทา (Canis lupus) ตัวหนึ่งได้ลากกับดักปูขึ้นฝั่งบริเวณนอกชายฝั่งแปซิฟิกตอนกลางของบริติชโคลัมเบีย ซึ่งเป็นการกระทำที่สร้างความน่าสนใจและจุดประกายการถกเถียงอย่างมากเกี่ยวกับความสามารถทางสติปัญญาของสัตว์ชนิดนี้ กล้องที่เริ่มบันทึกภาพเมื่อมีการเคลื่อนไหว (motion-triggered camera) ที่ติดตั้งโดยผู้ดูแล (Guardians) จากชุมชนชนพื้นเมือง Haíɫzaqv Nation ได้บันทึกภาพหมาป่าตัวดังกล่าวกำลังกินเหยื่อล่อปูที่อยู่ภายในกับดัก ซึ่งได้แก่เนื้อปลาเฮอร์ริ่งและเนื้อสิงโตทะเล
          นักวิจัยรายงานพฤติกรรมการดึงกับดักนี้ในวารสาร Ecology and Evolution เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน โดยชี้ให้เห็นว่า นี่อาจเป็นหลักฐานแรกของการใช้เครื่องมือโดยสัตว์ตระกูลสุนัข (canid) ที่อาศัยอยู่ในป่าตามธรรมชาติ ก่อนหน้านี้ ผู้ดูแล Haíɫzaqv สังเกตเห็นกับดักปูจำนวนมากถูกลากขึ้นมาบนชายหาด โดยมีตาข่ายขาดและเหยื่อหายไป และในตอนแรกพวกเขาคาดเดาว่าเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในทะเลหรือหมี
          Kyle Artelle นักนิเวศวิทยาซึ่งเป็นผู้นำร่วมของโครงการ Haíɫzaqv Wolf and Biodiversity Project กล่าวว่าภาพวิดีโอนี้เป็น "การเปิดเผยอย่างชัดเจน" เขาสังเกตเห็นถึงความมั่นใจและประสิทธิภาพในการกระทำของหมาป่า ซึ่งบ่งชี้ว่า "นี่ไม่ใช่ครั้งแรกของมันอย่างแน่นอน"

การถกเถียงทางนิยาม

          แม้ว่าการใช้เครื่องมือจะถูกนิยามอย่างกว้าง ๆ ว่าเป็นการจงใจจัดการวัตถุเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย และเคยพบในสุนัขบ้าน, ดิงโกที่ถูกกักขัง, และสัตว์ป่าหลายชนิด แต่ยังไม่มีรายงานในหมาป่าที่ใช้ชีวิตอิสระ
          ฝ่ายที่สนับสนุนแนวคิด 'การใช้เครื่องมือ' (Tool Use) อย่าง Paul Paquet นักนิเวศวิทยาและผู้ร่วมเขียนงานวิจัย โต้แย้งว่า การที่หมาป่าจงใจดึงเชือกทุ่น ซึ่งเป็นกระบวนการที่ต้องทำซ้ำ ๆ และใช้หลายขั้นตอนในการลากเชือกจนกว่ากับดักจะโผล่ขึ้นมานั้น ถือว่าเข้าข่าย "จิตวิญญาณ" ของคำว่าการใช้เครื่องมือ แม้จะไม่ตรงตามนิยามที่เข้มงวดก็ตาม
          ในขณะที่ฝ่ายที่เห็นต่าง (Object Use) อย่าง Benjamin Beck อดีตภัณฑารักษ์ของ Smithsonian’s National Zoo และผู้เขียนตำราเรียนปี 1980 ที่กำหนดนิยามทางวิทยาศาสตร์ของพฤติกรรมการใช้เครื่องมือในสัตว์ กล่าวว่า พฤติกรรมนี้ยังไม่ถึงเกณฑ์ เขาให้เหตุผลว่า หมาป่าไม่ได้สร้างหรือควบคุมความเชื่อมโยงเชิงหน้าที่ระหว่างทุ่น, เชือก และกับดัก ดังนั้น "เรากำลังพูดถึงการใช้วัตถุ แต่ไม่ใช่การใช้เครื่องมือ"

ความฉลาดและความเชื่อมโยงทางวัฒนธรรม

         ถึงแม้จะมีความแตกต่างทางเทคนิคในนิยาม Robert Shumaker นักชีววิทยาด้านวิวัฒนาการกล่าวว่า ความแตกต่างทางเทคนิคไม่ควรบดบังความเฉลียวฉลาดที่ปรากฏให้เห็น และวิดีโอนี้ "ขยายความเข้าใจของเราเกี่ยวกับพฤติกรรมของหมาป่าอย่างแน่นอน" Dave Mech นักชีววิทยาด้านสัตว์ป่าที่ศึกษาหมาป่ามากว่า 60 ปี มองเห็นความเข้าใจที่ชัดเจนในเรื่องเหตุและผลจากความมุ่งมั่นของหมาป่า ตั้งแต่ทุ่นไปจนถึงเชือก เชือกไปจนถึงกับดัก และกับดักไปจนถึงอาหาร Mech ชี้ว่า หมาป่า "ต้องสร้างความเชื่อมโยงมากมาย" ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่าพวกมัน "มีความสามารถทางจิตใจที่จะรับรู้สิ่งต่าง ๆ เช่นนี้ที่อยู่นอกเหนือขอบเขตปกติของพวกมัน"
          พฤติกรรมนี้ยังสอดคล้องกับประวัติศาสตร์ปากเปล่าของชนพื้นเมือง Haíɫzaqv William Housty โดยหัวหน้าเผ่า Haíɫzaqv Hereditary Chief เล่าถึงธรรมเนียมความเชื่อที่สืบต่อกันมาว่า เผ่าหนึ่งใน Haíɫzaqv สืบเชื้อสายมาจากผู้หญิงที่ให้กำเนิดบุตรสี่คนที่เป็นบุตรหมาป่า ซึ่งสามารถเปลี่ยนผ่านระหว่างโลกของมนุษย์กับหมาป่าได้ Housty สรุปว่านี่เป็นการสะท้อนถึงความฉลาดอันเป็นที่ประจักษ์ต่อผู้คนในชุมชน" และการบันทึกพฤติกรรมนี้ให้โลกเห็นเป็นสิ่งที่ "น่าทึ่งมาก"

ภาพประกอบ

ที่มาของภาพ
Dolgin, E. (2025, November 17). A wolf raided a crab trap. Was it tool use or just canine cunning? Science News. https://www.sciencenews.org/article/crab-trap-tool-wolves-indigenous

ที่มาของแหล่งข้อมูล (Reference)
Dolgin, E. (2025, November 17). A wolf raided a crab trap. Was it tool use or just canine cunning? Science News. https://www.sciencenews.org/article/crab-trap-tool-wolves-indigenous

ค้นคว้าเพิ่มเติม (แนะนำแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม)
Artelle, K. A., & Paquet, P. C. (2025). Potential Tool Use by Wolves (Canis lupus): Crab Trap Pulling in Haíɫzaqv Nation Territory. Ecology and Evolution, 15(11). https://doi.org/10.1002/ece3.72348