AI อาจพัฒนาโปรตีนอันตราย เล็ดลอดการคัดกรองความปลอดภัยทางชีวภาพ นักวิจัยเร่งอัปเดตซอฟต์แวร์เฝ้าระวังใหม่ เพิ่มความสามารถในการตรวจจับโปรตีนที่ถูกดัดแปลงด้วยปัญญาประดิษฐ์ 

ซอฟต์แวร์คัดกรองความปลอดภัยทางชีวภาพ (Biosecurity screening software) ถูกใช้ทั่วโลกเพื่อตรวจสอบกระบวนการผลิตโปรตีนสังเคราะห์ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีผู้ที่มีเจตนาร้ายกำลังผลิตโปรตีนอันตราย เช่น สารพิษ โปรตีนทำหน้าที่เป็น "ตัวขับเคลื่อน" (workhorses) ที่สำคัญของชีววิทยา โดยโมเลกุลเหล่านี้จะทำภารกิจของเซลล์ต่าง ๆ เช่น การประกอบเซลล์และการขนส่งสารต่าง ๆ ทั่วร่างกาย ด้วยความก้าวหน้าของปัญญาประดิษฐ์ (AI) นักวิจัยสามารถปลดล็อกวิธีการปรับแต่งโปรตีนที่มีอยู่ ออกแบบโปรตีนใหม่ หรือสร้างสิ่งมีชีวิตใหม่ได้

อย่างไรก็ตาม เทคโนโลยี AI ได้รับการรายงานว่าสามารถสร้างพิมพ์เขียวดิจิทัลสำหรับโปรตีน และสามารถออกแบบสารพิษที่หลุดรอดจากตัวกรองความปลอดภัยได้ ด้วยการปรับเปลี่ยนเพียงเล็กน้อยในสารพิษที่รู้จักหรือโปรตีนของไวรัส

ในการศึกษาใหม่ นักวิจัยได้จำลองการทดสอบสำหรับแบบจำลองการคัดกรองความปลอดภัยทางชีวภาพเพื่อค้นหาจุดอ่อนที่อาจทำให้โปรตีนที่สร้างโดย AI เล็ดลอดผ่านไปได้ ทีมงานได้สร้างแบบพิมพ์เขียวประมาณ 76,000 แบบสำหรับโปรตีนอันตราย 72 ชนิด ซึ่งรวมถึง ไรซิน (ricin) โบทูลินัม นิวโรทอกซิน (botulinum neurotoxin) และโปรตีนที่ช่วยให้ไวรัสสามารถติดเชื้อสู่ผู้คน

รายงานในวารสาร Science ฉบับวันที่ 2 ตุลาคม พบว่า ในขณะที่ระบบคัดกรองแจ้งเตือน DNA ของโปรตีนเกือบทั้งหมดในรูปแบบดั้งเดิม แต่โปรตีนที่ถูกปรับปรุงด้วย AI จำนวนมากกลับสามารถเล็ดลอดผ่านไปได้ อย่างไรก็ตาม นักวิจัยระบุว่า การแก้ไขช่องโหว่ในซอฟต์แวร์คัดกรอง (software patches) สามารถช่วยเสริมความสามารถของโปรแกรมในการแจ้งเตือนโปรตีนที่ออกแบบโดย AI ที่มีความเสี่ยงได้ การแก้ไขดังกล่าวช่วยให้สามารถตรวจจับยีนได้ แม้กระทั่งหลังจากที่ยีนเหล่านั้นถูกแยกออกเป็นส่วน ๆ แล้วก็ตาม

แม้ว่าซอฟต์แวร์จะได้รับการแก้ไขแล้ว แต่แบบจำลองยังคงไม่สามารถแจ้งเตือนโปรตีนที่ถูกปรับปรุงได้ประมาณ 3 เปอร์เซ็นต์ของโปรตีนทั้งหมด อย่างไรก็ดี งานวิจัยทั้งหมดนี้ดำเนินการบนคอมพิวเตอร์เท่านั้น โดยทีมงานไม่ได้สร้างโปรตีนทางกายภาพในห้องปฏิบัติการ และยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าโปรตีนที่สร้างโดย AI เหล่านี้จะยังคงทำงานได้ตามปกติจริงหรือไม่
 

อ้างอิง

Garcia de Jesús, E. (2025, October 2). AI-designed proteins test biosecurity safeguards. Science News.

https://www.sciencenews.org/article/ai-proteins-biosecurity-safeguards

AI could transform health care, but will it live up to the hype? (2024, date approximate). Science News. 

AI generated its first working genome: a tiny bacteria killer. (2025). Science News.