รางวัลโนเบลประจำปี 2025 – จาก นวัตกรรม วัสดุสุดล้ำ ควอนตัม ภูมิคุ้มกัน วันสิ้นโลก และประชาธิปไตย
Publish date
17/10/2025
Image
รางวัลโนเบลประจำปี 2025 – จาก นวัตกรรม วัสดุสุดล้ำ ควอนตัม ภูมิคุ้มกัน วันสิ้นโลก และประชาธิปไตย

     สาขาฟิสิกส์และเคมี: รากฐานเทคโนโลยีแห่งอนาคต
รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ตกเป็นของ ศาสตราจารย์ จอห์น คลาร์ก John Clarke (อังกฤษ), ไมเคิล เอช. เดโวเร็ต Michel H. Devoret (ฝรั่งเศส) และ จอห์ เอ็ม มาร์ตินิส John M. Martinis (สหรัฐฯ) จากการค้นพบ "อุโมงค์ควอนตัมระดับมหภาค" (Macroscopic Quantum Tunneling) อันเป็นปรากฏการณ์ทางควันควอนตัมจากการทดลองต่อวงจรไฟฟ้าในตัวนำยิ่งยวดในระดับมหภาคได้สำเร็จ ซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญที่แสดงให้เห็นว่าปรากฏการณ์ทางควอนตัมที่เคยเชื่อว่าเกิดขึ้นได้ในระดับอะตอมหรือพื้นที่ระบบขนาดเล็กมาก ๆ เท่านั้น แท้จริงแล้วสามารถเกิดขึ้นในระบบขนาดใหญ่ได้ การค้นพบนี้ถือเป็นกุญแจสำคัญที่ปลดล็อกการพัฒนาหลายด้าน รวมถึงการสร้างเซนเซอร์ที่มีความแม่นยำสูงในอนาคตอีกด้วย

A group of men with text

AI-generated content may be incorrect.

ขณะที่รางวัลโนเบลสาขาเคมี มอบให้แก่ ศาสตราจารย์ ซูซูมุ คิตะกาวะ Susumu Kitagawa (ญี่ปุ่น), ริชาร์ด ร็อบสัน Richard Robson (อังกฤษ) และ โอมาร์ เอ็ม. ยากิ Omar M. Yaghi (จอร์แดน) จากการพัฒนา "โครงข่ายโลหะอินทรีย์" หรือ MOFs (Metal-Organic Frameworks) วัสดุอัจฉริยะที่มีรูพรุนสูงอย่างน่าทึ่ง วัสดุนี้ได้จุดประกายความหวังในการนำไปใช้เพื่อแก้ปัญหาวิกฤตโลกได้ เช่น การดักจับคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่กำลังเกิดขึ้นทั่วโลก และการกำจัดสารพิษที่ปนเปื้อนในน้ำและแหล่งน้ำทั่วโลก

A group of men with glasses

AI-generated content may be incorrect.

     สาขาการแพทย์: ไขความลับกลไกการอยู่รอดของร่างกาย
รางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ มอบให้แก่ ศาสตราจารย์ แมรี อี. บรังเคา Mary E. Brunkow (สหรัฐฯ), เฟรด แรมส์เดล Fred Ramsdell (สหรัฐฯ) และ ชิมง ซากากูชิ Shimon Sakaguchi (ญี่ปุ่น) จากการค้นพบกลไกสำคัญที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายสามารถจำแนกเซลล์ของตนเองและ "ไม่ทำร้ายร่างกายตนเอง" (Self-Tolerance) ผลงานนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำความเข้าใจสาเหตุและพัฒนารูปแบบการรักษาโรคแพ้ภูมิตัวเอง (Autoimmune Diseases) ที่ส่งผลกระทบต่อผู้คนนับล้านทั่วโลก และอาจนำไปสู่การพัฒนาการรักษามะเร็งและการรักษาแบบใหม่ ๆ กับโรคร้ายแรงต่าง ๆ ได้ในอนาคต

A group of people with their heads in different poses

AI-generated content may be incorrect.

     สาขาวรรณกรรมและสันติภาพ: พลังแห่งการเล่าเรื่องและการยืนหยัด
รางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรม ตกเป็นของ ลาสโล คราสนาโฮร์ไก (László Krasznahorkai) (ฮังการี) นักเขียนชาวฮังการี ผู้สร้างสรรค์งานวรรณศิลป์แนววันสิ้นโลกที่เต็มไปด้วยวิสัยทัศน์ คณะกรรมการยกย่องว่างานเขียนของเขาสะท้อนถึงความซับซ้อนของมนุษย์ และเป็นเครื่องพิสูจน์ยืนยันถึงพลังอำนาจของศิลปะแม้ในสถานการณ์แห่งความสิ้นหวัง

A person with a beard

AI-generated content may be incorrect.

ส่วนรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ประจำปี 2025 มอบให้แก่ มาเรีย คอรินา มาชาโด (Maria Corina Machado) นักการเมืองฝ่ายค้านหญิงจากเวเนซุเอลา จากการอุทิศตนอย่างไม่ย่อท้อในการต่อสู้เพื่อรักษาเส้นทางแห่งประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในประเทศเวเนซูเอลา การต่อสู้ของเธอถูกมองว่าเป็นการส่งเสริมและส่งผ่านกำลังใจแก่ผู้ที่ยืนหยัดต่อสู้เพื่อเสรีภาพอย่างสันติทั่วโลก

A portrait of a person

AI-generated content may be incorrect.

     สาขาเศรษฐศาสตร์: นวัตกรรมคือหัวใจของการเติบโต
รางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ปีนี้มอบให้แก่ โจเอล โมคีร์ Joel Mokyr (เนเธอแลนด์), ฟิลิปป์ อากีญง Philippe Aghion (ฝรั่งเศส) และ ปีเตอร์ โฮวิตต์ Peter Howitt (แคนาดา) จากผลงานที่อธิบายว่า "การเติบโตทางเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม" คือปัจจัยพื้นฐานสำหรับการยกระดับมาตรฐานการครองชีพอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะทฤษฎี "การทำลายอย่างสร้างสรรค์" (Creative Destruction) ที่ชี้ให้เห็นว่า การที่เทคโนโลยีใหม่ ๆ เข้ามาแทนที่ของเก่าอย่างต่อเนื่อง คือกลไกสำคัญที่ทำให้เศรษฐกิจโลกสามารถเติบโตได้อย่างไม่หยุดนิ่ง และผลงานสำคัญนี้ยังแสดงให้เห็นว่าการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืนช่วยให้ผู้คนจำนวนมากหลุดพ้นจากความยากจนในช่วงสองศตวรรษที่ผ่านมานั้น ไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นเองได้โดยอัตโนมัติ ภาวะเศรษฐกิจชะงักงันต่างหากที่เป็นบรรทัดฐานของประวัติศาสตร์มนุษยชาติส่วนใหญ่ งานของพวกเขาแสดงให้เห็นว่าเราต้องตระหนักและต่อต้านภัยคุกคามต่อการเติบโตอย่างต่อเนื่อง

A group of men with text

AI-generated content may be incorrect.

     รางวัลโนเบลปี 2025 เน้นย้ำอย่างชัดเจนถึงการให้ความสำคัญกับ "นวัตกรรมพื้นฐาน" ทั้งในระดับกลศาสตร์ควอนตัมและเคมีของวัสดุ ซึ่งเป็นสาขาที่นำไปสู่การแก้ปัญหาที่ยิ่งใหญ่ของมนุษยชาติในปัจจุบันและเป็นกุญแจสำคัญในการกำหนดทิศทางเทคโนโลยีในอนาคต ในขณะเดียวกันก็ยังให้ความสำคัญต่อเรื่องประชาธิปไตย และจิตวิญญาณของความเป็นมนุษย์ด้วย 

สาขา ผู้ได้รับรางวัล สัญชาติ ผลงาน
ฟิสิกส์ จอห์น คลาร์ก, มิเชล เอช. เดโวเรต์, จอห์น เอ็ม. มาร์ตินิส - ค้นพบปรากฏการณ์ควอนตัมในระดับมหภาคในวงจรไฟฟ้า
เคมี ซูซูมุ คิตะกาวะ, ริชาร์ด ร็อบสัน, โอมาร์ เอ็ม. ยากิ - สร้างกรอบโครงสร้างโลหะ-สารอินทรีย์ (MOFs) สำหรับเคมีประยุกต์
การแพทย์ แมรี อี. บรังโคว์, เฟรด แรมส์เดลล์, ชิมอน ซาคากุจิ - ค้นพบกลไกการควบคุมระบบภูมิคุ้มกัน (Regulatory T cells และ FOXP3)
วรรณกรรม ลาสโล กราสนาฮอร์ไก ฮังการี ผลงานประพันธ์อันทรงพลังที่ยืนยันถึงพลังของศิลปะท่ามกลางความน่าสะพรึงกลัว
สันติภาพ มาเรีย โครินา มาชาโด เวเนซุเอลา ความเป็นผู้นำที่กล้าหาญในขบวนการประชาธิปไตยในเวเนซุเอลา
เศรษฐศาสตร์ โจเอล โมเคียร์, ฟิลิปป์ อากียง, ปีเตอร์ ฮาววิตต์ - อธิบายนวัตกรรมในฐานะแรงผลักดันของการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน

ภาพประกอบ https://www.nobelprize.org/

ที่มาของแหล่งข้อมูล (Reference) 
https://www.nobelprize.org/


ค้นคว้าเพิ่มเติม (แนะนำแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม)
https://www.nobelprize.org/
 

Created by
เรียบเรียงโดย ชนินทร์ สุริยกุล ณ อยุธยา ผอ. กองสื่อสารวิทยาศาสตร์ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ