จากนิยาย Sci Fi กลายเป็นหุ่นยนต์มีชีวิต อนาคตของหุ่นยนต์อาจไม่ใช่แค่เหล็กและสายไฟ แต่เป็น "สิ่งมีชีวิต" นักวิทยาศาสตร์กำลังพัฒนาเทคโนโลยี ไบโอไฮบริด (Biohybrid) ที่นำเอาพืชและเชื้อรามาผสานกับเครื่องจักร เพื่อให้พวกมันรับรู้สภาพแวดล้อมและซ่อมแซมตัวเองได้

นักวิทยาศาสตร์กำลังสร้างหุ่นยนต์ที่ผสานพลังของพืชและเห็ดรา ทำให้พวกมันมี "ประสาทสัมผัส" และ "ความสามารถในการรักษาตัวเอง" ได้อย่างน่าทึ่ง อานันด์ มิชรา (Anand Mishra) วิศวกรจากมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์ (Cornell University) กำลังทำให้หุ่นยนต์มีความรู้สึกมากขึ้นด้วยการใช้ไมซีเลียม (Mycelium) หรือเส้นใยเชื้อรา ซึ่งสามารถรับรู้แสง ความร้อน และสารเคมีได้ ทีมวิจัยของมิชราได้ปลูกไมซีเลียมลงบนอิเล็กโทรดที่เชื่อมต่อกับหุ่นยนต์สองตัว จากนั้นพวกเขาพบว่า ไมซีเลียมสามารถส่งสัญญาณไฟฟ้าแบบเดียวกับเซลล์ประสาทของมนุษย์ เมื่อหุ่นยนต์ได้รับสัญญาณเหล่านี้ พวกมันสามารถ เดิน และ เคลื่อนที่ ได้เอง และที่น่าทึ่งคือ เมื่อฉายแสงอัลตราไวโอเลตลงไป เชื้อราจะส่งสัญญาณที่แรงขึ้น ทำให้หุ่นยนต์เปลี่ยนรูปแบบการเดินได้

นี่อาจเป็นก้าวแรกของหุ่นยนต์ที่สามารถรับรู้ และตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมได้เอง นักวิจัยหวังว่าเทคโนโลยีนี้จะถูกนำไปใช้ในภาคการเกษตร เช่น หุ่นยนต์เชื้อราที่สามารถเดินสำรวจไร่เพื่อวัดค่าความชื้นและสารอาหารในดิน

ในขณะที่เห็ดราช่วยให้หุ่นยนต์รับรู้สิ่งรอบตัว พืชก็ช่วยให้พวกมันอยู่รอดได้นานขึ้น ฟาเบียน เมเดอร์ (Fabian Meder) นักวิทยาศาสตร์ด้านวัสดุจาก Sant’Anna School of Advanced Studies ในอิตาลี ได้ออกแบบใบไม้เทียมที่ผลิตพลังงานจากไฟฟ้าสถิตที่เกิดจากลม เมื่อลมพัด ใบไม้เทียมจะเสียดสีกับใบไม้จริง สร้างประจุไฟฟ้าที่ไหลเข้าสู่เนื้อเยื่อของพืช กลายเป็นพลังงานที่สามารถจ่ายพลังงานให้กับหลอดไฟ LED ได้ เมเดอร์เชื่อว่านี่คือแหล่งพลังงานจิ๋ว ที่เราสามารถเก็บเกี่ยวได้จากธรรมชาติ

หนึ่งในข้อจำกัดของเทคโนโลยีปัจจุบันคือ เครื่องจักรมีอายุการใช้งานจำกัดและต้องซ่อมแซมอยู่เสมอ ในขณะที่ต้นไม้สามารถฟื้นฟูตัวเองได้ และมีอายุยืนยาวนับพันปี ถ้านักวิทยาศาสตร์สามารถรวมเอาคุณสมบัตินี้เข้ากับหุ่นยนต์ได้ อนาคตเราอาจเห็น หุ่นยนต์มีชีวิต ที่สามารถรักษาตัวเองได้โดยอัตโนมัติ แน่นอนว่าการผสานสิ่งมีชีวิตเข้ากับเครื่องจักรไม่ใช่เรื่องง่าย นักวิทยาศาสตร์ต้องหาวิธีเลี้ยงดูพืชและเห็ดราให้มีชีวิตอยู่ได้นานๆ เช่น การใช้วัสดุโปร่งใสเพื่อให้พืชสังเคราะห์แสงได้

แต่ความท้าทายนี้ก็คุ้มค่า เพราะเทคโนโลยีชีวภาพผสมผสาน จะปลดล็อกขีดจำกัดของหุ่นยนต์ ทำให้พวกมันมีประสาทสัมผัสที่ละเอียดอ่อน และความสามารถในการรักษาตัวเองได้เหมือนสิ่งมีชีวิต เทคโนโลยีไบโอไฮบริดกำลังนำพาเราสู่ยุคใหม่ที่หุ่นยนต์และธรรมชาติ ผสานเป็นหนึ่งเดียว และอาจเปลี่ยนแนวคิดเรื่องเครื่องจักรที่เราเคยรู้จักไปตลอดกาล

อ้างอิง

1. A.K. Mishra et al. Sensorimotor control of robots mediated by electro-physiological measurements of fungal mycelia. Science Robotics. Published online August 28, 2024. doi: 10.1126/scirobotics.adk8019.
2. Aaron Tremper. (2025) Robots are gaining new capabilities thanks to plants and fungi. ScienceNews. Publish 28 February 2025. https://www.sciencenews.org/article/plant-fungi-robots-pop-culture-scifi