การปลูกถ่ายไขกระดูกเป็นทางเลือกในการรักษา มะเร็งทางโลหิตวิทยาหรือมะเร็งที่เกี่ยวกับเลือด คือ กลุ่มโรคที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดหรือเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก ทำให้สร้างเม็ดเลือดปกติได้น้อยลง ส่งผลให้ภูมิคุ้มกันต่ำ ติดเชื้อง่าย หรือมีภาวะโลหิตจาง โรคที่พบบ่อยได้แก่ มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia), มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma) และมะเร็งไขกระดูก (Myeloma) เพื่อเริ่มต้นสร้างเม็ดเลือด สร้างภูมิคุ้มกันที่ดีให้กับร่างกายกลับมาแข็งแรงอีกครั้ง

การปลูกถ่ายไขกระดูกเป็นทางเลือกในการรักษา มะเร็งทางโลหิตวิทยาหรือมะเร็งที่เกี่ยวกับเลือด คือ กลุ่มโรคที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดหรือเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก ทำให้สร้างเม็ดเลือดปกติได้น้อยลง ส่งผลให้ภูมิคุ้มกันต่ำ ติดเชื้อง่าย หรือมีภาวะโลหิตจาง โรคที่พบบ่อยได้แก่ มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia), มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma) และมะเร็งไขกระดูก (Myeloma) เพื่อเริ่มต้นสร้างเม็ดเลือด สร้างภูมิคุ้มกันที่ดีให้กับร่างกายกลับมาแข็งแรงอีกครั้ง

นายแพทย์นฤพนธ์ สนศักดิ์ อายุรแพทย์ชำนาญการด้านโลหิตวิทยา โรงพยาบาลเวชธานีอินเตอร์เนชั่นแนล ได้ออกมาอธิบายว่า การรักษามะเร็งทางโลหิตวิทยาที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดหรือเซลล์ต้นกำเนิด ความผิดปกติเหล่านี้จะแพร่ไปทุกส่วนของร่างกาย ซึ่งมีทางออกในการรักษาโดยใช้วิธีการปลูกถ่ายไขกระดูก โดยจะมีจุดประสงค์หลักคือการ "รีเซ็ต" ระบบการสร้างเม็ดเลือดเดิมที่ผิดปกติ แล้วแทนที่ด้วยเซลล์ต้นกำเนิดใหม่ที่แข็งแรง เพื่อให้ร่างกายสามารถสร้างเม็ดเลือดปกติได้อีกครั้ง

การปลูกถ่ายมี 2 แบบหลัก ๆ ได้แก่
1. จากผู้ป่วยเอง (การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากตนเอง Autologous Stem Cell Transplantation)
โดยเก็บเซลล์ต้นกำเนิดจากตัวผู้ป่วยไว้ก่อนให้เคมีบำบัด แล้วจึงนำกลับมาปลูกถ่ายเมื่อกำจัดเซลล์มะเร็งหมดแล้ว
2. จากผู้บริจาค (การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากผู้บริจาค Allogeneic Stem Cell Transplantation) โดยใช้เซลล์ต้นกำเนิดจากผู้บริจาคที่เข้ากันได้ เช่น พี่น้อง หรือผู้บริจาคที่ไม่ใช่ญาติ

ขั้นตอนการรักษาและการดูแล
กระบวนการนี้ค่อนข้างซับซ้อน เริ่มจากการตรวจร่างกายผู้ป่วยอย่างละเอียด จากนั้นจะใช้เคมีบำบัดหรือฉายแสงในปริมาณสูงเพื่อทำลายเซลล์มะเร็งและไขกระดูกเดิมก่อนที่จะฉีดเซลล์ต้นกำเนิดใหม่เข้าไปทางหลอดเลือดดำ ซึ่งเซลล์เหล่านี้จะเดินทางไปฝังตัวในไขกระดูกและเริ่มสร้างเม็ดเลือดใหม่หลังการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด (Hematopoietic Stem Cell Transplantation) เพื่อช่วยฟื้นฟูระบบสร้างเม็ดเลือด เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และเพิ่มโอกาสรอดชีวิต ลดโอกาสเกิดโรคซ้ำ ผู้ป่วยจะต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดในห้องปลอดเชื้อเป็นเวลา 2-4 สัปดาห์ เนื่องจากภูมิคุ้มกันจะต่ำมากและเสี่ยงต่อการติดเชื้อสูง แม้จะเป็นการรักษาที่เพิ่มโอกาสหายขาด แต่ก็มีความเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวัง เช่น การติดเชื้อ หรือภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ

โดยสรุปแล้ว การปลูกถ่ายไขกระดูกเป็นความหวังสำคัญที่ช่วยให้ผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดสามารถมีชีวิตใหม่ที่แข็งแรงได้อีกครั้ง
 

ที่มาของภาพ Shutterstock

อ้างอิง
ปลูกถ่ายไขกระดูก ความหวังของผู้ป่วยมะเร็งเลือด
มะเร็งเม็ดเลือดขาวทีเซลล์ผู้ใหญ่ / มะเร็งต่อมน้ำเหลือง - MedThai