งานวิจัยระดับโลกชี้แม้เกษตรกรจะพยายามปรับตัวต่อสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง แต่ผลผลิตพืชอาหารหลักยังมีแนวโน้มลดลง หวังกระตุ้นการวางแผนด้านนวัตกรรมและนโยบายการเกษตรเพื่อรับมือกับความท้าทายด้านความมั่นคงทางอาหาร

ทีมนักวิจัยนานาชาติเผยแพร่บทความในวารสาร Nature วันที่ 18 มิถุนายน 2025 แสดงผลการศึกษาพื้นที่การเกษตรกว่า 12,600 แหล่ง จาก 54 ประเทศทั่วโลก ครอบคลุม 6 พืชอาหารหลัก ได้แก่ ข้าวโพด ข้าว ข้าวสาลี ถั่วเหลือง มันสำปะหลัง และข้าวฟ่าง พบว่าทุก ๆ การเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิเฉลี่ยผิวโลก 1 องศาเซลเซียส จะทำให้พลังงานที่ผลิตได้ทั่วโลกลดลงประมาณ 121 กิโลแคลอรีต่อคนต่อวัน หรือ 4.4% ของปริมาณพลังงานที่แนะนำต่อวัน 

งานวิจัยนี้ใช้วิธีวิเคราะห์เชิงเศรษฐมิติ (Econometric Analysis) หรือการประยุกต์ใช้หลักการทางสถิติและคณิตศาสตร์ในการวิเคราะห์ข้อมูลทางเศรษฐกิจ เพื่อศึกษาผลกระทบที่แท้จริงจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีต่อเกษตรกร โดยนอกจากอาศัยแบบจำลองเกษตรกรรม (process-based model) แล้ว ยังใช้ข้อมูลผลผลิตจริงในช่วงเวลากว่า 100 ปี ร่วมกับการพิจารณาพฤติกรรมการปรับตัวของเกษตรกรทั่วโลก เช่น การเปลี่ยนพันธุ์พืช ปรับช่วงเวลาปลูก และการใช้ปุ๋ยหรือระบบชลประทานที่เหมาะสม

อย่างไรก็ตาม แม้จะคำนึงถึงการปรับตัวและการพัฒนาเศรษฐกิจแล้ว นักวิจัยคาดว่าจนสิ้นศตวรรษในปี 2100 ภายใต้สถานการณ์ที่มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสูง ผลผลิตโดยรวมจะยังคงลดลงถึง 24% เมื่อเทียบกับกรณีไม่มีการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ โดยพืชที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุด คือ ข้าวโพด ถั่วเหลือง ข้าวสาลี และมันสำปะหลัง ส่วนข้าวแสดงแนวโน้มได้รับผลกระทบน้อยกว่า โดยพื้นที่ที่น่าจะได้รับผลกระทบมากที่สุดนั้นไม่ใช่ประเทศยากจนที่ร้อนจัด แต่กลับเป็นแหล่งเพาะปลูกขนาดใหญ่ในประเทศที่มีภูมิอากาศปานกลาง เช่น สหรัฐอเมริกา จีน รัสเซีย และยุโรป ซึ่งในปัจจุบันยังมีการปรับตัวน้อยกว่าประเทศในเขตร้อน เช่น อินเดียหรือบางส่วนของแอฟริกา

การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า แม้เกษตรกรทั่วโลกจะมีศักยภาพในการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แต่ก็อาจยังไม่เพียงพอในการป้องกันการสูญเสียผลผลิตในระดับโลก โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เคยมีภูมิอากาศเอื้อต่อการเกษตร การลงทุนในนวัตกรรมเกษตร พันธุ์พืชทนร้อน และระบบสนับสนุนการปรับตัวของเกษตรกร จึงนับเป็นประเด็นที่ควรคำนึงถึงในการรักษาความมั่นคงทางอาหารของโลกในอนาคต
 

อ้างอิง

https://www.nature.com/articles/s41586-025-09085-w