สยามโมซอรัส อาจไม่ได้อยู่ลำพัง ผลวิเคราะห์ฟันล่าสุดจากภูเวียงเผย มีฟันของไดโนเสาร์กินเนื้อกลุ่ม สไปโรซอริดที่แตกต่างกันอย่างน้อย 2 ลักษณะ บ่งชี้ถึงความหลากหลายทางชีวภาพที่สูงกว่าที่เคยคาดการณ์ไว้ในยุคครีเทเชียสของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

นับตั้งแต่การค้นพบ สยามโมซอรัส สุธีธรนิ (Siamosaurus suteethorni) ไดโนเสาร์ชนิดแรกของไทยจากฟันเพียงซี่เดียวที่ภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ก็ได้มีการค้นพบฟันของไดโนเสาร์กินปลาลักษณะคล้ายกันอีกเป็นจำนวนมาก ทำให้เกิดคำถามที่ค้างคาในวงการบรรพชีวินวิทยามานานว่า ฟันทั้งหมดที่พบเป็นของสยามโมซอรัสเพียงชนิดเดียวจริงหรือ 

ล่าสุด ผลการศึกษาใหม่โดยนายกฤษณุพงศ์ พันทานนท์ ดรสุรเวช สุธีธร และดร.อดุลย์ สมาธิ ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ได้ให้คำตอบที่น่าทึ่งและเติมเต็มความเข้าใจเกี่ยวกับโลกไดโนเสาร์ของไทย ทีมวิจัยได้นำฟอสซิลฟันของสไปโนซอร์ที่ค้นพบ ณ แหล่งขุดค้นหินลาดยาว เทือกเขาภูเวียง จังหวัดขอนแก่น มาวิเคราะห์เปรียบเทียบกับฟันต้นแบบของสยามโมซอรัสอย่างละเอียด และได้พบความแตกต่างที่สำคัญ ฟันจากแหล่งหินลาดยาว ไม่มีขอบหยักใบเลื่อยฟัน ในขณะที่ฟันของสยามโมซอรัสมีลักษณะดังกล่าวอยู่ การไม่มีขอบหยักนี้ถือเป็นลักษณะสำคัญของไดโนเสาร์ในวงศ์ย่อย Spinosaurinae ซึ่งเป็นกลุ่มเดียวกับไดโนเสาร์กินปลาชื่อดังอย่าง Spinosaurus 

จากหลักฐานดังกล่าว ทีมวิจัยสรุปว่าในช่วงยุคครีเทเชียสตอนต้น หรือประมาณ 130 ล้านปีก่อน บริเวณภูเวียงอาจไม่ได้มีไดโนเสาร์กินปลาเพียงชนิดเดียว แต่อาจมี Spinosaurinae อย่างน้อย 2 ชนิด โดยแยกจากลักษณะที่แตกต่างกันของฟัน แต่เนื่องจากฟอสซิลที่พบมีจำนวนไม่มาก ความเป็นไปได้ที่น่าสนใจอีก 1 แนวคิดคือฟันที่แตกต่างกันเหล่านี้อาจเป็นของไดโนเสาร์ชนิดเดียวกันอย่าง สยามโมซอรัส ซึ่งบ่งชี้ว่าอาจมีลักษณะลูกผสม คืออยู่กึ่งกลางระหว่างไดโนเสาร์กินปลากลุ่มเก่าอย่าง Baryonychinae  และกลุ่มที่ใหม่กว่าอย่าง Spinosaurinae การมีลักษณะร่วมกันนี้ ทำให้สยามโมซอรัสอาจเป็นเหมือนจุดเชื่อมต่อทางวิวัฒนาการที่กำลังพัฒนาจากกลุ่มไดโนเสาร์โบราณไปสู่กลุ่มใหม่ หรืออาจเป็นบรรพบุรุษของไดโนเสาร์ในกลุ่ม Spinosaurinae เลยก็เป็นได้ นอกจากนี้กระดูกสันหลังส่วนหางที่เคยถูกจัดให้เป็น Phuwiang spinosaurid B จากการวิเคราะห์ใหม่ก็พบว่าน่าจะเป็นหางของไดโนเสาร์ในกลุ่ม Spinosaurinae และมีความเป็นไปได้สูงว่าจะเป็นของสยามโมซอรัสนั่นเอง

การค้นพบนี้มีความสำคัญมากกว่าแค่การเพิ่มรายชื่อไดโนเสาร์ของไทย แต่มันคือเครื่องตอกย้ำว่าภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เคยเป็นศูนย์กลางแห่งความหลากหลายทางชีวภาพที่สำคัญอย่างยิ่งในยุคครีเทเชียส และมีบทบาทต่อเส้นทางวิวัฒนาการของไดโนเสาร์กลุ่มสไปโนซอร์ไปทั่วโลก ทำให้นักวิทยาศาสตร์เห็นภาพการกระจายตัวของสิ่งมีชีวิตในอดีตได้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

อ้างอิง

Puntanon, K., Suteethorn, S., & Samathi, A. (2025). Spinosaurid theropod dinosaur remains from the Hin Lat Yao locality on Phu Wiang Mountain in Khon Kaen, Thailand, with comments on the status of Siamosaurus suteethorni. Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology, 1–14. https://doi.org/10.1080/03115518.2025.2540656